تکامل روانی و اجتماعی نوزاد- رفتار اجتماعی نوزاد

یک کلیک فاصله تا مناسب ترین نوع لباس نوزادی

تکامل رفتار روانی و اجتماعی نوزادان از بدو تولد تا یکسالگی

از بدو تولد تا یکسالگی، کودک با کسب حس اعتماد و غلبه بر بی اعتمادی شناخته میشود. اعتماد کودکان به صورت اعتماد به نفس، اعتماد به دیگران و اعتماد به دنیا شکل میگیرد. آن ها اطمینان دارند که نیازشان به تغذیه، آسایش، راحتی، تحریک و مراقبت به موقع برآورده میشود. اساس این حس اعتماد، کیفیت رابطه والدین – کودک و کیفیت نوع مراقبتی است که کودک دریافت میکند. تامین غذا، محیط گرم و مناسب و پناهگاه امن برای تکامل یک حس قوی اعتماد به نفس در کودک، ضروری است. کودک و والدین باید به اتفاق هم یاد بگیرند که به منظور حفظ امیدواری شان  به زندگی، نیازهای متقابل یکدیگر را رفع کنند. اگر این هماهنگی وجود نداشته باشد، حس بی اعتمادی ایجاد میشود. در شرایطی که والدین، حمایت عاطفی کامل از کودک ( پیوند عاطفی مادر و نوزاد ) به عمل نمی آورند و پیام های رفتاری از او را که نشانه مراحل خودمحوری تکامل است درک نمیکنند، حس ناامیدی و بی اعتمادی در کودک شکل میگیرد. یکی از عوامل ایحاد بی اعتمادی، ناتوانی والدین در درک مراحل مختلف تکاملی است. اگر والدین، همواره قبل از اینکه کودک نیاز خود را اعلام کند، اقدام به رفع آن نمایند، آنگاه کودک هرگز یاد نمیگیرد که چکونه محیط پیرامون را تحت کنترل خود بگیرد. از سوی دیگر، اگر والدین در رفع نیازهای کودک، تاخیر بسیار کنند، کودک احساس ناامیدی کرده و نسبت به دیگران اعتماد خود را از دست میدهد. بنابراین تداوم مراقبت از کودک امری ضروری است. حس اعتماد کسب شده در دوران شیرخوارگی نوزاد، مبنای تمام مراحل تکاملی کودک در آینده را تشکیل میدهد. حس اعتماد، احساس راحتی و امنیت فیزیکی را به کودک القا میکند و او را یاری میدهد تا در صورت تجربه موقعیت های ناشناخته، بر ترس و اضطراب خود فائق آید.

سال اول زندگی نوزاد به دو مرحله دهانی – اجتماعی تقسیم میشود ( نظریه اریکسون ).

در 3 الی 4 ماه اول زندگی، مصرف غذا مهمترین فعالیت اجتماعی کودک است. در این زمان او بیشترین لذت را از طریق دهان با خوردن شیر کسب میکند. نوزاد صبر و تحمل زیادی ندارد و نمیتواند ناامیدی حاصل از تاخیر در تغذیه را بپذیرد. اما به تدریج که فرایندهای جسمی همچون بینایی، حرکات بدن و تکلم، تحت کنترل در می آیند، آنگاه کودک از رفتارهای کامل تری برای تعامل با دیگران استفاده میکند. به عنوان مثال شیرخوار ممکن است به جای گریه کردن، بازوهای خود را به طرف مادر گشوده و درخواست غذا نماید.

روش دیگر برای تعامل اجتماعی، چنگ زدن ( Grasping ) است که در ابتدا فقط یک رفلکس غیر ارادی محسوب میشود. اما حتی به عنوان یک رفلکس نیز، در برگیرنده ی یک مفهوم اجتماعی قوی برای والدین میباشد. واکنش طبیعی پدر و مادر به چنگ زدن کودک، بغل کردن و لمس کردن اوست. این کار، زمینه را برای یک تحریک لمسی مطبوع و خوشایند، هم برای کودک و هم برای والدین فراهم میکند. تحریک لمسی در فرایندهای کلی اکتساب اعتماد، نقش بسیار مهمی دارد. مهارت در انجام مراقبت های فیزیکی کودک، مقدار غذا و طول مدت مکیدن، نمیتواند کیفیت این تجارب تحریکی را تعیین کند. بلکه آن چیزی که به کسب حس اعتماد کودک کمک میکند کیفیت کلی روابط بین کوک و والدین است. در مرحله دوم که از 5 الی 12 ماهگی میباشد، کودک روش های فعالانه و جسورانه تری در پیش میگیرد. او یاد میگیرد آنچه را که میخواهد به دست بیاورد و محیط اطراف خود را کاملا کنترل کند. در این دوران کودک با یکی از اولین تضادهای زندگیش مواجه میشود که عبارت است از : اگر کودک از شیر مادر تغذیه میکند به سرعت یاد میگیرد که گاز زدن به سینه مادر موجب ناراحتی مادر میشود و مادر سینه خود را از دهان کودک خارج میکند. از طرف دیگر این گاز زدن، ناراحتی ناشی از دندان در آوردن نوزاد را تسکین میدهد و نوعی حس قدرت و کنترل به او میدهد. این تضاد ممکن است به شیوه های مختلف حل شود. مادر ممکن است شیر خوار را از سینه خود جدا کرده و او را با بطری شیر دهد و یا اینکه کودک یاد بگیرد نوک پستان را گاز نگیرد و شیر خوردن را به یک تجربه مطلوب و خوشایند تبدیل کند. حل کردن این تضاد به شکل موفقیت آمیز میتواند منجر به تقویت روابط بین مادر و کودک شود. زیرا این اتفاق در زمانی رخ میدهد که مادر، مهمترین شخص در زندگی کودک میباشد.

درباره گروه تولیدی لباس نوزادی بی بی سان

تکامل اجتماعی نوزاد :

تکامل اجتماعی کودکان، بطور اولیه تحت تاثیر رفتارهای رفلکسی مانند چنگ زدن و مکیدن قرار میگیرد. اما به تدریج نوع تعاملات بین کودک و مادر اوست که بر تکامل اجتماعی نوزاد تاثیر میگزارد. در نیمه دوم یکسالگی نوزاد، نوزاد بطور فزاینده ای به والدین وابسته میشود. بازی کردن نوزادان نقش مهمی در اجتماعی شدن کودکان دارد و تحریک مورد نیاز برای یادگیری از تعاملات محیطی را برای کودک تامین میکند.

چهار مرحله رشد و تکامل نوزاد و رفتار او از بدو تولد تا یک سالگی :

بدو تولد تا یک ماهگی نوزاد :

رفتار معمولا رفلکسی است مانند مکیدن، بلع، جستجو، چنگ زدن، گریه کردن نوزاد.

نوزاد نمیتواند تاخیر در رضایتمندی خود را تحمل کند.

1 الی 4 ماهگی نوزاد :

صورت و اشیای آشنا را تشخیص میدهد مانند بطری شیر خود.

میتواند زمان تغذیه خود را پیش بینی کند.

آگاهی از محیط های غریبه، نشان دهنه ی شکل گیری حافظه است.

قسمت هایی از بدن خود را کشف میکند.

با دستها، انگشتان و پاهایش بازی میکند.

وقتی تنها میماند، کسل و بی حوصله میشود.

اضطراب ناشی از جدایی از پدر و مادر در نوزاد را  در خودش بروز نمیدهد مگر اینکه روش مراقبت از او مثل همیشه نباشد.

4 الی 8 ماهگی نوزاد :

با کشیدن بند نخی، اشیا را در جای خود نگه میدارد.

دنبال اشیایی که از دست او افتاده است میگردد.

تا حدودی میتواند ناامیدی و تاخیر در رضایتمندی خود را تحمل کند.

صداها و شکلک های ساده را تقلید میکند.

به تصویر خود در آینه علاقمند است.

سعی میکند در تغذیه خود مستقل شود.

ناخوشنودی خود از ایجاد مانع در برابر فعالیت هایش را ابراز میدارد.

زبان نوزاد تکامل میابد و به شیوه های غیر از گریه کردن تمایل پیدا میکند.

درک میکند که والدین حضور دارند حتی اگر آن ها را نبیند.

9 الی 12 ماهگی نوزاد :

فعالانه به دنبال اشیای پنهان میگردد.

مفهوم کلمات و درخواست های ساده را درک میکند.

مفهوم خاص بعضی از ژست ها مثل بوسه زدن را درک میکند.

میتواند اشیا را داخل جعبه بگذارد.

سعی میکند اسباب بازی های خارج از دسترس را پیدا کند.

برای کشف محیط، از والدین خود دور میشود.

خرید سرویس باز لباس نوزادی بی بی سان

رفتار فردی و اجتماعی نوزاد :

رفتار فردی – اجتماعی به معنای واکنش فردی کودک نسبت به محیط است. این حوزه رفتاری به شدت تحت تاثیر تحریکات خارجی قرار میگیرد و از اصول تکاملی خاصی پیروی میکند. رفتار فردی – اجتماعی، منعکس کننده ی روابط نوزاد با خود و با دیگران است و اساس کسب مهارت های لازم جهت تغذیه، کنترل عملکردهای بدن، کسب استقلال و مشارکت در بازی ها محسوب میشود. شیرخواران توانایی دستکاری محیط و انتخاب بعضی از واکنشها را دارند. نوزادان از حدود یک هفتگی نسبت به دیدن صورت انسان تمایل نشان میدهند و وقتی که والدین با آنها صحبت میکنند به چهره والدین خود نگاه میکنند. آنها به محض دیدن چهره والدین خود، سطح فعالیت خود را کاهش میدهند و سر خود را بالا و پایین کرده و دهان خود را حرکت میدهند. گویی که میخواهند با آن ها حرف بزنند. در 6 الی 8 هفتگی در واکنش نسبت به تحریک های خوشایند، لبخند اجتماعی میزنند. این کار، اثر عمیقی بر اعضای خانواده دارد و محرکی برای تداوم واکنش های مثبت دیگران میباشد. از سن 3 ماهگی کودکان تمایل ویژه ای نسبت به محیط نشان میدهند. آن ها وقتی اسباب بازی مورد علاقه خود را میبینند هیجان زده میشوند و به اسباب بازی های دیگر توجهی نشان نمیدهند. والدین خود را میشناسند و خوشحالی خود را با داد و فریاد نشان میدهند.

کودک از سن شش ماهگی دوست داشتنی تر میشود. وقتی که حوله را روی سر خود می اندازد، بازی قایم باشک را انجام میدهد و با بالا گرفتن دست هایش تمایل به بغل کردن را به شما نشان میدهد. در این سن اگر اسباب بازی را از او بگیرید یا صورتش را بشویید ناراحت میشود. کسب مهارت های حرکتی مختلف، به او این امکان را میدهد که بیش از پیش استقلال خود را توسعه بخشد.

شیرخواران از نیمه دوم یکسالگی مفهوم انضباط ساده را درک میکنند و با واژه ” نه ” یا عبارات های سرزنش آمیز والدین آشنا میشوند. کودک ژست های مختلف صورت انسان را درک میکند و نسبت به تغییرات عاطفی دیگران حساس میشود. در این زمان توانایی تقلید کردن از دیگران را هم بدست می آورد. کودک در سن 7 ماهگی حرکات و صداهای نامفهوم، در 8 ماهگی صداهای مفهوم و در 10 ماهگی بازی هایی مانند ” قایم باشک و نان بیار کباب ببر ” را تقلید میکند. از 11 ماهگی به بعد کودک به شکل چشمگیری مستقل میشود. او یاد میگیرد که خودش غذا بخورد. با استفاده از انگشتهایش قاشق و فنجان را بردارد و با قراردان پاهایش در کفش و دستهایش در آستین لباس، میتواند به لباس پوشیندن خود کمک کند. آنها نه تنها مفهوم ” نه ” را درک میکنند بلکه به علامت تایید آن، سر خود را هم تکان میدهند. راهنمایی های ساده را پیگیری میکنند و با خوشحالی کارهایی را برای جلب توجه دیگران انجام میدهند.

مطالب تکمیلی پیرامون رفتار اجتماعی نوزاد :

یک نوزاد تازه متولد شده به نظر می رسد که خیلی نسبت به محیط اطرافش اجتماعی و معاشرتی نباشد زیرا نه لبخند می زند و نه صدایی از خود در می آورد. اما واکنشهای والدین به رفتارهای معمول نوزاد، منجر به ایجاد رفتارهای اجتماعی او می گردد. تمام آموزشهای اجتماعی که کودک در ابتدا کسب می کند از تقلید افرادی هستند که او بیشتر با آنها سر و کار دارد که معمولا پدر و مادرش هستند. نوزادی که چند ساعت از تولد او نگذشته است می تواند بعضی از کارهای بزرگسالان را تقلید کند مثل در آوردن زبان و خمیازه کشیدن.

گامی که چند کودک در یک مکان پهلوی هم قرار داده می شوند آنها با همدیگر بازی نمی کنند زیرا هنوز ارتباط با دیگران را یاد نگرفته اند. هر کدام از آنها با خودش بازی می کند.

این توانایی تقلید در کودکان، ابزار مهمی است که به آنها در زندگی کمک می کند.

از طریق تقلید است که کودک بالاخره صحبت کردن با دیگران را می آموزد. یکی از راههای دیگر در برقراری ارتباط با دیگران و جلب توجه آنها، گریه کردن نوزاد است. در ابتدا گریه نوزاد به علت درد، گرسنگی یا عدم راحتی جایش می باشد. کودک می داند که با گریه کردن کسی به سراغش خواهد آمد (بخصوص مادرش). گریه نوزاد باعث تند شدن ضربان قلب مادر می شود و اگر این مادر شیر خود را به کودکش می دهد، گریه باعث می شود که بطور اتوماتیک شیر او شروع به تولید کند. در طی چند هفته، نوزاد یاد می گیرد که وقتی گریه می کند باید منتظر بعضی واکنشها مثل شیر دادن نوزاد یا بلند کردن او باشد.

وقتی چند کودک در کنار هم قرار داده می شوند با یکدیگر بازی نمی کنند چون هنوز رفتارهای اجتماعی را یاد نگرفته اند.

در حدود ۶ هفتگی نوزاد یاد می گیرد که لبخند بزند و این یکی دیگر از مهارتهای اجتماعی است که او از آن سود می جوید. البته لبخندهای اولیه کودک، تنها حرکات ساده عضلات صورت هستند، اما وقتی پاسخ شما را مشاهده می کند که شما هم به او لبخند می زنید او یاد می گیرد که لبخند عمل خوبی است و آن را تکرار می کند. یک نوزاد وقتی واکنش مثبت در قبال کاری که کرده است را از شما می بیند، آن عمل را تکرار خواهد کرد.

کودک در کنار برادر بزرگش می نشیند چون او را می شناسد. او فقط به اسباب بازی برادرش علاقه مند است و با برادرش بازی نمی کند.

در سه ماهگی نوزاد قادر خواهد بود که موجب تفریح و سرگرمی اطرافیانش شود. در این سن او با هر کسی که به او توجه کند دوستانه رفتار می کند. کودک شما از کارهایی مثل حمام کردن لذت می برد. شیر خوردن یکی از مهمترین لذتهای او به حساب می آید و در هنگام شیر خوردن بدون اینکه پلک بزند به صورت شما خیره می گردد.

در چهار ماهگی گریه کودک بیشتر اختیاری می گردد. او در هنگام گریه چند لحظه سکوت می کند تا ببیند کسی به سراغش می آید یا خیر و بعد دوباره گریه را از سر می گیرد. او یاد گرفته است که گریه کردن باعث جلب توجه دیگران به او می شود و این توانایی جدید، آغازی است برای کشفیات مهیج دیگر.

بعد از ۶ ماهگی رفتار کودک شما ممکن است تغییر کند. او که قبلا با افراد غریبه با لبخند برخورد می کرد از ۶ ماهگی به بعد، نوزاد با دیدن غریبه ها نگران و مضطرب می گردد. کودک شما اکنون به مرحله ای رسیده است که هر صدا یا تصویر جدید را باید مدتی بررسی کند تا با آن آشنا شود. این نگرانی را اصطلاحا نگرانی از غریبه ها در نوزاد می نامند و اغلب هنگامی بیشتر بروز می کند که شما او را تنها می گذارید. او در مرحله ای از رشد و نمو قرار دارد که به تغییرات خیلی حساس است و به نظر می رسد که بطور ناگهانی بیشتر متکی به شما شده است. او بیشتر گریه می کند و به شما می چسبد. در اواخر یکسالگی کودک ممکن است به بعضی چیزها مثل پتو، شیشه شیر یا انگشت شستش علاقه زیادی نشان دهد و با آنها احساس آرامش کند.

کودک شما هنگامی که در بغل شماست احساس آرامش می کند، اما ممکن است از مادر بزرگش که کمتر او را

می شناسد احساس غریبی کند.

در طی ۶ ماهگی به بعد تا یکسالگی، کودک در مقابل غریبه ها ساکت و تودار بوده اما با افراد فامیل و آشنا خیلی با محبت رفتار می کند. او ممکن است خیلی به شما بچسبد، بطوری که هرگونه تنها گذاشتن و جدایی از او برایش ناراحت کننده باشد. این وابستگی ممکن است برای شما مشکل آفرین باشد اما باید قبول کنید که این یک مرحله مهم از رشد و نمو کودک است. اکنون کودک شما افراد را شناسایی کرده و بطور انتخابی با آنها برخورد می کند. او با استفاده از این ارتباطها، جهان خود را کشف می کند.

اکنون که او کمی بزرگتر شده است، با صداهایی که از خود در می آورد باعث توجه اطرافیان به خود می شود. او ممکن است با ادا در آوردن موجب خنده شما شود و هرچه بیشتر شما به این کارها علاقه نشان دهید او بیشتر آنها را تکرار می کند و این اولین کنترل واقعی او پیرامون اجتماعش می باشد.

تا یکسالگی او احتمالا درک خواهد کرد که او به عنوان یک موجود وجود دارد. او ممکن است برای توصیف خودش کلمه یا صدایی را بیان کند. با این حال مهارتهای اجتماعی او هنوز خیلی محدود هستند و او علاقه کمی به افرادی غیر از محدوده اطرافش دارد. از نظر کودک شما، سایر کودکان مثل اشیاء بی جان هستند و او به آنها به عنوان همبازی نگاه نمی کند. تا هنگامی که کودک درک اجتماعی کافی داشته باشد و بتواند با بقیه کودکان دوست شود، دو سه سالی طول خواهد کشید.

نکاتی پیرامون رفتار اجتماعی نوزاد :

با واکنش های مثبتی که به رفتار نوزاد خود نشان میدهید، سعی کنید تا کودک خود را به تقلید از خودتان تشویق کنید.

در مقابل لبخند کودکتان، به او لبخند بزنید تا او بفهمد که چقدر از لبخند زدن او خوشحال میشوید.

اگر کودک شما از افراد غریبه میترسد، او را مجبور به معاشرت با آنها نکنید.

وقتی میخواهید از خانه بیرون بروید و کودکتان را ترک کنید، یک خداحافظی خیلی سریع انجام دهید و از خداحافظی های طولانی مدت پرهیز کنید.

برگرفته از کتاب ” راهنمای نگهداری از کودک : از تولد تا یکسالگی – نوشته دکتر آلیسون مک کانکی و ترجمه دکتر فرهاد همت خواه “

برگرفته از کتاب ” مجموعه کامل مراقبت، نگهداری و آموزش کودکان – جلد اول – تالیف و ترجمه پوران سامی “

مقالات آموزشی ( آموزش ) سایت در دسته بندی های زیر قابل دسترس میباشد :

آموزش جامع راه اندازی تولیدی لباس نوزادی

مادر و کودک

نوزاد